Bỗng nghe trong ngục sáo vi vu,
Khúc nhạc tình quê chuyển điệu sầu,
Muôn dặm quan hà, khôn xiết nỗi
Lên lầu, ai đó ngóng trông nhau
Đại ý bài thơ:
Bài thơ Người bạn tù thổi sáo miêu tả cảnh Bác Hồ đang bị giam cầm nơi đất khách quê người, tại tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc bỗng tình cờ được nghe một người bạn tù thổi sáo. Những khúc nhạc quê hương man mác buồn, gợi nhớ đến quê hương, gợi nhớ đến những ngày thơ ấu, những ngày tháng vô tư lự nơi quê nhà. Khúc nhạc quê hương mà người bạn tù thổi sáo lại được nghe ở khung cảnh trong tù, nỗi nhớ lại dài hơn, da diết hơn đến vô hạn.
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây nhè nhẹ giữa tầng không
Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết, lò than đã rực hồng
Đại ý bài thơ:
Bài thơ miêu tả một khung cảnh thiên nhiên có xen lẫn hoạt động của con người vào làm toát lên sự yên bình, nhẹ nhàng đến lạ. Cánh chim của sự mệt mỏi lúc chiều tà, cánh chim bị đè nặng bởi một ngày làm việc mệt mỏi lại đối lập với sự nhẹ nhàng trôi, lướt băng qua mọi nẻo của tầng mây, Thật mộc mạc và giản dị làm sao! Hoạt động xay ngô tối của cô em xóm núi như là một điểm nhấn cho bức tranh để nó không vì quá yên lặng mà buồn, không vì quá thanh bình mà lặng lẽ. Thêm vào đó, một đốm lửa thôi nhưng nó lại như thắp sáng cả bức tranh với gam màu lạnh và trầm. Bài thơ vẫn toát lên cho thấy một nỗi buồn hiu quạnh, man mác của người con xa xứ, của một tâm hồn mong mỏi tự do và của một vĩ nhân yêu thiên nhiên, thiết tha được hòa mình vào đó.